Tình hình sốt xuất huyết (SXH) trên thế giới nói chung và khu vực nói riêng vẫn đang có nhiều diễn biến phức tạp. Thống kê cho thấy có 2,5 tỷ người sống trong vùng nguy cơ tại hơn 100 quốc gia với 50 - 100 triệu trường hợp mắc SXH mỗi năm, trong đó có 500.000 trường hợp nhập viện, 20.000 trường hợp tử vong. Có khoảng 75% số trường hợp mắc là ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và bệnh có xu hướng ngày càng tăng, đặc biệt là ở các quốc gia Đông Nam Á. Cho đến nay, bệnh sốt xuất huyết vẫn là một thách thức trong lĩnh vực y tế công cộng đối với Khu vực Tây Thái Bình Dương và phòng chống SXH là trách nhiệm của tất cả mọi người.
Trước tình hình đó, tại cuộc họp cấp Bộ trưởng các nước ASEAN ngày 22/7/2010 tại Singapore, các đại biểu đã thống nhất lấy ngày 15/6 hàng năm là “Ngày phòng chống sốt xuất huyết của các nước ASEAN” là một cơ hội để các nước trong khu vực tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm, giám sát tình hình dịch bệnh tại mỗi quốc gia và khu vực.
Tại Việt Nam, dù đã rất nỗ lực trong công tác phòng chống song sốt xuất huyết vẫn là nguyên nhân làm cho khoảng 100.000 trường hợp phải nhập viện và là nguyên nhân gây tử vong cho khoảng 100 trường hợp mỗi năm. Dịch bệnh không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của người bệnh mà còn làm tổn thất về kinh tế. SXH là dịch bệnh lưu hành địa phương và đã trải qua những trận dịch lớn gần đây vào năm 2004 và trong năm 2007 với hơn 12.000 trường hợp mắc và 12 trường hợp tử vong. Bệnh rất nguy hiểm vì tốc độ lan truyền nhanh, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin còn đang thử nghiệm. Bệnh có thể gây ra biến chứng trên nhiều cơ quan trong cơ thể và có thể gây ra tử vong nếu như bệnh nặng, có biến chứng mà không được phát hiện, điều trị kịp thời. Một người có thể bị mắc nhiều lần trong đời và những lần sau nguy hiểm hơn những lần trước.
Các hoạt động phòng chống SXH đã được triển khai thực hiện nhiều năm nhưng chưa được thành công; điều này được phản ánh qua số lượng gia tăng các ca sốt xuất huyết và sự lan tràn nhanh chóng về mặt địa lý của căn bệnh tại tất cả các quốc gia trong khu vực. Tại sao phòng chống SXH lại khó khăn như vậy? Có nhiều lý do song có một yếu tố quan trọng là tồn tại môi trường sinh sản của muỗi. Để phòng chống SXH, điều quan trọng là phải kiểm soát các loại muỗi truyền vi rút SXH và để làm được điều đó, là phải loại trừ được môi trường nơi muỗi đẻ trứng và lăng quăng phát triển mạnh trước khi trưởng thành.
Khác với muỗi truyền bệnh sốt rét, muỗi truyền bệnh SXH đẻ trứng trong những dụng cụ chứa nước nhỏ trong các hộ gia đình. Điều này có nghĩa là nếu không có những nỗ lực của từng hộ gia đình trong việc loại trừ môi trường đẻ trứng của muỗi, chúng ta sẽ không thể ngăn chặn một cách hiệu quả sự lan tràn của bệnh SXH. Muỗi sinh sản trong nhà có thể truyền bệnh SXH cho những người trong nhà và xung quanh. Nói cách khác, nỗ lực kiểm soát số lượng muỗi của cá nhân là điều cần thiết để phòng chống sự lan tràn SXH trong cộng đồng. Đồng thời, hành động của cộng đồng cũng có thể khuyến khích các cá nhân giữ cho hộ gia đình của mình không có muỗi.
Năm 2019 là năm dự báo nguy cơ dịch bùng phát, số mắc đang gia tăng trong những tháng đầu năm vào mùa nắng, khô do vào chu kỳ dịch, sự chuyển typ của vi rút Dengue, sự thay đổi về dịch tễ liên quan đến thời tiết thay đổi bất thường nắng khô, gia tăng nhiệt độ, độ ẩm và đi kèm những cơn mưa trái mùa, di biến động dân cư, đặc biệt là thói quen trữ nước tại các vật chứa trong và xung quanh nhà; nhất là mùa mưa đang đến thuận lợi cho muỗi vằn, véc tơ truyền bệnh SXH đẻ trứng và phát triển.
Năm 2019 là năm dự báo nguy cơ dịch bùng phát trên địa bàn tỉnh do vào chu kỳ dịch, sự chuyển typ Dengue, sự thay đổi về dịch tễ liên quan đến thời tiết thay đổi bất thường nắng khô, gia tăng nhiệt độ, độ ẩm và đi kèm những cơn mưa trái mùa, di biến động dân cư, đặc biệt là thói quen trữ nước tại các vật chứa trong và xung quanh nhà; nhất là mùa mưa đang đến thuận lợi cho muỗi vằn, véc tơ truyền bệnh SXH đẻ trứng và phát triển.
Hiện nay, đang vào mùa mưa cần tổ chức chiến dịch diệt lăng quăng đợt 1, đang vào đợt 2 trên các địa bàn nguy cơ để làm giảm đến mức thấp nhất các chỉ số muỗi và lăng quăng. Duy trì mạng lưới cộng tác viên ở các xã, phường trọng điểm về SXH với mục tiêu phát hiện sớm, xử lý kịp thời không để dịch lan rộng. Xử lý triệt để các ổ dịch SXH bằng cả hai biện pháp diệt quăng quăng và phun hóa chất diệt muỗi trưởng thành không để lây lan. Phun hóa chất chủ động, dập dịch trên các địa bàn nguy cơ, có dịch. Tiếp tục theo dõi sát các chỉ số véc tơ, diễn tiến của bệnh để can thiệp kịp thời không để dịch bùng phát.
Với thông điệp chính thức của ngày ASEAN phòng chống SXH lần thứ 9 năm nay là “Cộng đồng cùng hành động phòng chống sốt xuất huyết” nhằm đề cao vai trò của cộng đồng cùng chung tay thực hiện. Và mỗi người tự bảo vệ sức khỏe cho chính mình, gia đình mình, góp phần cho cả cộng đồng cùng phòng chống SXH, thông qua hành động thiết thực là thường xuyên diệt muỗi, diệt lăng quăng. Để diệt muỗi, mỗi nhà có thể sử dụng nhang muỗi hoặc thuốc xịt muỗi thường xuyên hàng ngày hoặc hàng tuần, dọn dẹp quần áo không cho muỗi trú đậu. Ngủ mùng kể cả ban ngày, mặc áo quần dài, hoặc thoa thuốc tránh muỗi đốt. Để diệt lăng quăng, mỗi người dân phải tự giác súc rửa lu, bình bông và thay nước hàng tuần, nhất là thời điểm mùa mưa. Làm nắp đậy kín các lu khạp chứa nước, dọn dẹp hoặc lật úp các vật dụng phế thải có thể đọng nước mưa như ly, chén bể, miểng dừa, vỏ xe, chậu nước… không để cho muỗi vào đẻ trứng, hoặc nuôi cá bảy màu để ăn lăng quăng. Ngoài ra, khi thấy trẻ sốt bất thường thì nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được khám, theo dõi, tư vấn cách chăm sóc tại nhà cũng như những dấu hiệu nặng của bệnh sốt xuất huyết cần nhập viện điều trị.
Hưởng ứng ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết lần thứ 9 năm nay, với sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp, sự tham gia tích cực của ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội, các giải pháp về chuyên môn, kỹ thuật của ngành y tế, đặc biệt là sự tham gia, hưởng ứng của cộng đồng dân cư. BVĐK huyện Mường La sẽ chủ động trong các hoạt động phòng chống, kiểm soát hiệu quả không để dịch sốt xuất huyết bùng phát nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, góp phần ổn định xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế tại địa phương./.
